داستان کشف قهوه ترک
۵ دقیقه مطالعه
داستان کشف قهوه ترک
داستانی از رمز و راز، جنگ، عاشقانه و امپراتوری
در مقاله های پیش در باره قهوه و خاستگاه آن به طور کامل بحث کردیم و همانطور که گفته شد داستان این دم کرده معطر از اتیوپی شروع می شود. برخی از نسخه های این داستان بر این باورند که کالدی (چوپان اهل اتیوپی) قهوه را به صومعه‌ای اسلامی آورد. اما راهبان، با مخالفت با این اثر، آنها را روی آتش انداختند. وقتی متوجه عطر و بوی ناشی از آن شدند، آتش را خاموش کردند. دانه های قهوه برشته شده را از خاکستر جمع آوری کردند، آنها را آسیاب کردند و سپس با آب رقیق کردند و اولین فنجان قهوه جهان را ایجاد کردند.
پس از کشف قهوه در اتیوپی به یمن رسید و نام قهوه نامی عربی می باشد. سفر به اینجا ختم نمی شود از یمن به استانبول سفر می کنیم، که در این رابطه ۲ داستان معروف روایت می گردد.
اولی اینکه در سال 1555 دو تاجر سوری اولین دانه های قهوه را برای فروش در بازارهای شلوغ استانبول آوردند و باعث رسیدن قهوه به ترکیه شدند. داستان دوم اوزدمیر پاشا که در سال 1517 در یمن فرماندار بود، این قهوه را چشید و به استانبول آورد و آن را به سلطان سلیمان رساند.
“ورود قهوه به ترکیه دریافتند که می توانند یک نوشیدنی خوشمزه، تلخ و تیره از دانه های قهوه درست کنند که هم انرژی می دهد و هم گرسنگی را مهار می کند.” که مورد توجه صوفیان نیز قرار گرفت. قهوه محبوبیت زیادی نزد سلاطین ترک در دربار عثمانی پیدا کرد. قهوه‌سازهای سلطنتی، معروف به Kahveci usta، شکل گرفت و در مراسمی با شکوه قهوه سرو می گردید.
سیاه مثل جهنم، قوی مثل مرگ و شیرین مثل عشق (ضرب المثل ترکی)
قهوه در مراسم خواستگاری
قهوه در این کشور مورد توجه خاصی قرارگرفت به طور مثال شایستگی زن به عنوان همسر بر اساس کیفیت دم کرده او ارزیابی می شود!!!. در مراسم خواستگاری اگر دختر های جوان قهوه را به صورت شیرین سرو می کردند بدین معنا بود که جواب آنها مثبت است و اگر قهوه تلخ سرو میشد جواب آنها منفی بود.
عروس خانم برای سنجش شخصیت داماد گاهی به جای شکر از نمک استفاده می کند. اگر داماد قهوه‌اش را بدون هیچ نشانه‌ای از نارضایتی بنوشد، عروس داماد را خوش‌خلق و صبور فرض می‌کند. قهوه بخشی جدایی ناپذیر از مراسم اجتماعی و خواستگاری آن روزها در ترکیه بود.
ممنوعیت قهوه
با این حال، به زودی، قهوه شهرت نامطلوبی پیدا کرد. بخشی از این امر مذهبی بود. با افزایش محبوبیت قهوه، مردم زمان کمتری را صرف عبادت و زمان بیشتری را صرف نوشیدن و معاشرت کردند. که نتیجه آن باعث شد قهوه از یک نوشیدنی مقدس به ریشه همه ی بدی ها تبدیل شد. اکثر دلایلی که باعث ممنوعیت قهوه شد مسائل سیاسی بود.
“سال ۱۶۵۶ وزیر عثمانی قانونی وضع کرد و به موجب آن قهوه خانه ها تعطیل و نوشیدن قهوه جرم به حساب می آمد.” نادیده گرفتن آن با مجازات همراه بود. این سخت گیری ها موفقیت چندانی به همراه نداشت و همچنان قهوه محبوبیت خود را حفظ کرد و حتی باعث گسترش به کشور های همسایه شد.
پایان ممنوئیت قهوه
با مرگ سلطان مراد چهارم در سال ۱۶۴۰، ممنوعیت پایان یافت. در پایان تمامی قوانین و مجازات ها نتوانست جلوی محبوبیت قهوه را بگیرد و هم اکنون قهوه خانه های ترک مکان دنج برای ملاقات دوستان و کسب و کار و… هستند.
آشنایی فرانسوی ها با قهوه ترک
زمان سلطان عبدالعزیز و سلطان عبدالحمید دوم را عصر طلایی قهوه در ترکیه و امپراتوری عثمانی می‌دانند. “جایی که قهوه‌خانه‌ها و فرهنگ نوشیدن قهوه به طور قابل‌توجهی در سراسر این کشور گسترش پیدا کرد.” قهوه در همین دوران به خارج از امپراتوری عثمانی هم راه یافت و اصطلاح «قهوه ترک» در آن دوره در اروپا شناخته شد.
در سال ۱۶۵۷ بود که سلطان محمد چهارم از فرانسه دیدن کرد. او در این سفر دانه‌های قهوه را به شاه لوئی چهاردهم تقدیم کرد. به این ترتیب اولین آشنایی جامعه فرانسوی با قهوه به سبک ترکی هم رقم خورد. تاریخ قهوه ترکیه از این رویداد به عنوان گام گسترده ای برای گسترش قهوه به کشورهای ثروتمند اروپایی یاد می‌کند.
غنائم جنگی
قهوه معمولا به صورت تجاری و یا در سفر به کشور های دیگر معرفی می شد اما داستان قهوه ترک کاملا متفاوت است.
در سال ۱۶۸۳ در جنگ بین ترکیه و اتریش کیسه های قهوه توسط سربازان ترکیه در زمان عقب نشینی رها شد. همین موضوع باعث ورود قهوه به اروپا و آشنایی آروپایی ها با قهوه گردید.
تجارت قهوه در امپراتوری عثمانی و ترکیه
در قرن شانزدهم، استانبول به مرکز شلوغی برای تجارت قهوه و همچنین بزرگترین بازار قهوه جهان، در آن دوره تبدیل شد. قهوه از کشورهای مختلف دنیا به ترکیه آورده میشد و اروپایی‌ها برای واردات آن به کشورشان به ترکیه می‌آمدند، و این‌گونه شد که تجارت قهوه بین امپراتوری عثمانی و برزیل برای اولین بار در سال ۱۷۲۷ آغاز شد، چون امپراتوری عثمانی علاوه یمن، از برزیل هم وارد می‌کردند.