نوروز در ایران باستان
عید نوروز در ایران باستان
عید نوروز یکی از مهم ترین و معروف ترین عید ایرانیان است. مردم ایران با فرا رسیدن عید نوروز سال جدیدی را آغاز می کنند و عید را به دوستان و آشنایان خود تبریک می گویند.
با شروع سال جدید مردم عید نوروز را جشن می گیرند و رسم و رسومات خود را اجرا می کنند.
جشن نوروز یکی از جشن های ایران باستان است که از گذشته های خیلی دور تا به الان پا برجا مانده است.
در این مقاله شما را با پیشینه نوروز در ایران باستان و هر آنچه که باید درباره ی نوروز بدانید را آشنا می کنیم.
عید نوروز چیست؟
در تاریخ شمسی، شروع روز اول فروردین و آغاز بهار را عید نوروز می دانند.
نوروز با عبور خورشید از استوا زمین و حرکت آن به سمت شمال آسمان شروع می شود و این لحظه شروع را لحظه اول برج حمل می گویند. در تقویم هجری شمسی، نوروز را با هرمز یا روز اورمزد در ماه فروردین یکی می دانند.
کشور هایی مانند افغانستان و ایران، تاجیکستان و گرجستان، چین و ازبکستان و چندین کشور دیگر بهار را جشن می گیرند و نوروز را تعطیل رسمی اعلام می کنند.
فلسفه و تاریخچه نوروز
با توجه به افسانه های قدیمی در کتاب اوستا، یکی از قدیمی ترین کتاب های ایران باستان، فردی به نام جمشید که از قدرت فره ایزدی برخوردار بوده است با دستور اهورا مزدا شروع به مقابله با اهریمن می کند.
پس از پیروزی جمشید با اهریمن، دوباره شادی و برکت به کشور بازگشت و مردم این روز را نوروز یا نوین روز نام گذاری کردند و آن را جشن گرفتند.
خیلی از نویسندگان و شاعران مانند فردوسی و ابوریحان بیرونی نیز جمشید را بنیان گذار این روز می دانند.
اما از آنجایی که منشاء نوروز مشخص نیست، در برخی از روایت های تاریخی نوروز را به بابلیان ربط می دهند. این روایت ها می گویند که نوروز به سال 538 قبل از میلاد مسیح یعنی زمانی که کوروش بزرگ به بابل حمله کرد، باز می گردد.
مردم بابل روز اول سال جدید را که روز بیداری طبیعت می دانستند، جشن می گرفتند.
برخی از روایات نشان می دهد که این جشن به 2340 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد.
اما ایرانیان از خیلی قبل تر ها جشن های بزرگ پاییز و بهار را نیز برگزار می کرند. به همین دلیل عید نوروز در سال 1388 در سازمان ملل یونسکو به ثبت میراث جهانی رسید.
آداب و رسوم عید نوروز
نوروز از جشن های پی در پی زیبا تشکیل می شود.
مثلا اولین جشن طبق آداب و رسوم ایرانی ها چهارشنبه سوری است که در آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود.
مردم در کوچه و خیابان ها جمع می شوند، آتشی به پا می کنند و روی آن می پرند.
هنگامب که از روی آتش با خود زمزمه می کنند ( زردی من از تو، سرخی تو از من )
دومین آداب و رسوم رفتن سر مزار و و سر زدن به گذشتگان است که آخرین پنج شنبه سال به قبرستان می روند و سبزه و شیرینی برای مردگان خود می برند و آن ها را خیرات می کنند.
سومین آداب و رسوم خانه تکانی است. از چندین روز قبل از عید مردم به خانه تکانی یعنی نظافت و شست و شو و گردگیری خانه خود می پردازند تا سال خود را پاکیزه و تمیز آغاز کنند.
کشور هایی مانند تاجیکستان و افغانستان نیز پیرو این رسم خانه تکانی هستند.
چهارمین رسم انداختن سفره هفت سین است. از زمان های خیلی قبل نیز این رسم وجود داشته است که سفره ای برای عید نوروز پهن شود.
چیز هایی که در این سفره وجود دارد به 2 گروه مختلف تقسیم می شود.
آن هایی که جنبه نمادین دارند مانند سیر و سرکه و سمنو و سبزه و قرآن و … و آن هایی که جنبه پذیرایی و خوراکی دارند مانند انواع آجیل و شیرینی و میوه و …
در گذشته مردم سالی یکبار می توانستند پلو درست کنند و به همین دلیل آن را برای شب عید تهیه می کردند و از آن به افراد فقیر و نیازمند نیز می دانند.
در سفره هفت سین به غیر از 7 عنصری که با حروف ” س” هستند چیز های دیگری مانند قرآن آیینه و تخم مرغ رنگی و شمع و ماهی قرمز نیز گذاشته می شود.
عناصر سفره هفت سین به چه معنا است؟
سبزه: نماد تولد دوباره طبیعت است که معمولا گندم برای تهیه سبزه استفاده می شود.
سمنو: نماد لحظات شیرین زندگی است که با جوانه گندم تهیه می شود.
سیب سرخ: نماد زیبایی است.
سیر: نماد سلامتی است.
سرکه: نماد صبر و استقامت و کهن سالی است.
سماق: نماد پیروزی نور بر تاریکی است و یک ادویه ایرانی است.
سنجد: میوه ای به اندازه توت است که نماد عشق و محبت است.
این آداب و رسوم ها خمچنان ادامه دارد..
پنجمین رسم دعای سال تحویل است.
این دعا را می خوانند تا سال خوب و سر شار از شادی و برکت را شروع کنند.
دعای تحویل سال…
یَا مُقَلِّـبَ الْقُلُـوبِ وَ الْأَبْـصَارِ | یَا مُـدَبِّـرَ اللَّیْـلِ وَ النَّـهَارِ
ای تغییر دهنده دلها و دیدهها | ای مدبر شب و روز
یَا مُحَــوِّلَ الْحَـوْلِ وَ الْأَحْـوَالِ | حَـوِّلْ حَالَنَــا إِلَی أَحْسَـنِ الْحَـالِ
ای گرداننده سال و حالتها | بگردان حال ما را به نیکوترین حال
ششمین رسم دید و بازدید عید است.
در این دید و بازدید ها رسم دیگری وجود دارد به نام عیدی دادن که بزرگتر ها به کوچکتر ها عیدی می دهند و معمولا مبلغی پول است.
آخرین رسم که در آخرین روز تعطیلات عید است، سیزده بدر نام دارد. در روز سیزدهم فروردین مردم از خانه به سمت طبیعت می روند که ناپاکی ها را در طبیعت رها کنند.
در مورد این روز نیز فلسفه هایی وجود دارد. بعضی ها می گویند: برای دور کردن نحسی باید از خانه بیرون رفت و بعضی های دیگر می گویند ” در” ب معنی در و دشت است پس باید به طبیعت رفت.
در این روز سنت زیبایی به نام سبزه گره زدن وجود دارد که مردم با گره زدن سبزه ها آرزوی شادی و برکت در سال جدید می کنند.
عید نوروز 1402 مبارک
و در آخر به سراغ عید 1402 می رویم. این سال را سال خرگوش است و سال جهش و موفقیت برای همه مردم ایران زمین خواهد بود.
لحظه تحویل سال سه شنبه تاریخ 1402/01/01 ساعت 00:54 است.
پیشا پیش عید خوبی را برای شما عزیران آرزومندیم.
امیدوارم از این مقاله و همه چیز در باره نوروز در ایران باستان لذت برده باشید.
برای خرید انواع قهوه و تجهیزات آن به سایت پیمان سنتر مراجعه کنید.